Achtergrond onderzoek GigaGaaf!

Onderzoek uit 2017 toont dat ongeveer een kwart van de 5-jarige kinderen in Nederland gaatjes (cariës) in het gebit heeft of heeft gehad. Mondgezondheid kent een sterke sociaaleconomische gradiënt waarbij de lagere sociaal economische klassen in het nadeel zijn ten opzichte van de hogere klassen (Schuller et al, 2018). Ondanks dat tandheelkundige zorg voor kinderen tot 18 jaar uit het basispakket wordt vergoed (Zorginstituut, 2023), gaat slechts 37% van de kinderen van 0-4 jaar met regelmaat naar de mondzorgverlener (Gezondheidsenquête CBS, 2023). In de richtlijn “Mondzorg voor Jeugdigen preventie en behandeling van cariës” wordt aangeraden dat kinderen vanaf doorbraak eerste tand (ca op de leeftijd van 6 maanden) met regelmaat voor controle naar een mondzorgverlener gaan (KIMO, 2020).

Gebit en gebitsverzorging is één van de onderwerpen die beschreven staan in het besluit Publieke gezondheid van de Jeugdgezondheidzorg (JGZ) (hoofdstuk III, art 6) waaraan de JGZ aandacht dient te verlenen. Van de 0-4-jarige kinderen bezocht 88% in 2022 een consultatiebureau (CB) (Nederlands Centrum van Jeugdgezondheid, 2023). Gezien het enorme bereik van de JGZ lijkt samenwerking tussen de JGZ en mondzorgpraktijken evident om de jonge kinderen tijdig bij een mondzorgverlener onder controle te krijgen. Deze samenwerking werd opgezet en geëvalueerd in het project GigaGaaf!.

Het onderzoeksproject GigaGaaf!

Doel

Het doel GigaGaaf! was de mondgezondheid van jonge kinderen te verbeteren door kinderen vanaf doorbraak eerste tand van de JGZ naar de mondzorgpraktijk te laten verwijzen. In de mondzorgpraktijk werd preventie gegeven volgens het Non Operative Caries Treatment Program (NOCTP) (Ekstrand & Christiansen, 2005) dat in Nederland bekend staat als de Gewoon Gaaf methode (Ivoren Kruis). Deze methode is op basis van een individuele risico-inschatting en richt zich op preventie door het aanleren van gezond (mondgezondheid)gedrag waarbij voedingsadviezen, tandenpoetsadviezen en een individueel terugkominterval hoofdzaken zijn.

Methode

Het onderzoek GigaGaaf! werd in de periode 2014-2023 uitgevoerd in regio’s die gekenmerkt werden door een lagere sociaal economische status en/of door een hoger percentage inwoners met een niet-Nederlandse achtergrond dan gemiddeld in Nederland. Kinderen van 6 maanden uit de interventiegroep werden verwezen door de jeugdarts of jeugdverpleegkundige naar een mondzorgverlener die mondzorg leverde volgens het Gewoon Gaaf methode (Ivoren Kruis). Kinderen in de controlegroep ontvingen care as usual. De kinderen werden door de onderzoekers ruim vijf jaar gevolgd. Ouders in zowel de interventie- als controlegroep vulden vragenlijsten in toen hun kind ½, 2 en 5 jaar oud was. Een gebitscontrole werd bij de kinderen uitgevoerd toen zij 5 jaar waren.

Resultaten

De resultaten toonden dat 54% van de kinderen uit de interventiegroep en 7% van de kinderen uit de controle groep een bezoek aan de mondzorgverlener hadden gebracht voor hun 13e levensmaand (Verlinden et al., 2024 – zie link). Op 5-jarige leeftijd hadden de kinderen uit de interventiegroep 21% minder beginnende cariës dan kinderen uit de controle groep (Verlinden et al., 2023 – zie link).

Conclusie

De conclusie was dat de GigaGaaf!-aanpak effectief bevonden werd om de toeleiding van zeer jonge kinderen naar de mondzorgverlener te bevorderen en om de mondgezondheid van kinderen te verbeteren (Verlinden et al, 2022; Verlinden et al., 2023).

Downloads: